Fiche 51227 - HANNIBALDUS de Hannibaldis

permalien : http://studium-parisiense.univ-paris1.fr/individus/51227-hannibaldusdehannibaldis
Retourner à la liste Voir la fiche au format JSON

Informations prosopographiques
    Fiche d’identité
    • Nom:
      • HANNIBALDUS de Hannibaldis
    • Variante(s) de nom:
      • Hannibaldus de HANNIBALDIS
    • Description courte:
      • Cardinal dominicain
    • Date de vie:
      • -1272
      • Commentaire : /Il est mort à Orvieto.
    • Date d'activité:
      • 1253-1272
    • Sexe:
      • male
    • Statut:
      • Maître
    Origine et situation géographique
    • Lieu de naissance:
      • Italie (Latium région de Rome ?) ;
    • Diocèse:
      • Diocèse de Rome ?
    Insertion relationnelle
    • Classe sociale d'origine.:
      • Noble il appartient à la famille des Hannibaldi ;
    • Réseau familial:
      • Son père est Annibale ANIBALDI, sénateur romain et sénéchal du pape ;
      • Son oncle est le Cardinal Richard de SANCTO-ANGELO.
    • Relation de service personnelle:
      • Service de CHARLES I d'Anjou, roi de Sicile.
    • Ami de ou ennemi:
      • Saint THOMAS d'Aquin lui a dédié vers 1265-1267 les trois derniers livres de sa Catena Aurea.
    • Lien maître-élève:
      • Son maître est THOMAS d’Aquin sous lequel il a commencé à lire les sentences vers 1260-1262.
    Cursus
    • Université ou Studium:
      • Paris 1260-1262.
    • Cursus:
      • Maître en théologie (Paris).
    • Vie de l'individu dans un collège:
      • Couvent (dominicain) de Paris (Jacobins) 1260-1262.
    Carrière ecclésiastique
    • Ecclésiastique séculier:
      • Cardinal-prêtre du titre des Douze=Apôtres 1262-1272.
      • Commentaire : /Créé cardinal par URBAIN IV en décembre 1262.
    • Ecclésiastique régulier:
      • O.P. frère dominicain du couvent (dominicain) de Rome (Sainte-Sabine) 1253.
    Carrière professionnelle
    • Universitaire:
      • Paris (Faculté de Théologie Maître-régent de la Chaire=des=Étrangers 1260-1262).
    • Représentations:
      • En 1265 il intervient comme légat pontifical auprès de CHARLES Ier, roi de Sicile.
    Production textuelle
    • Auteur actif dans le champ religieux:
    • Auteur actif dans le champ religieux
      • Comm. in IV libros Sententiarum
        • Titre:
          • Comm. in IV libros Sententiarum
        • Date et lieu:
          • ca.1258-68
        • Manuscrits:
          • MS. Basel, UB 5 25, f. 152 (IV, prol.) ;
          • MS. Bologna, BC Archig. B 1420, (IV) ;
          • MS. Cambridge, UL Mm 2 8, (I-IV) ;
          • MS. Carpentras, BM 124, (I-IV) ;
          • MS. Cluj, Academiei R.R. Cipariu 14, f. 142-3 (I, prol.) ;
          • MS. Firenze, BNC G 4 936, f. 275-6 (I, prol. et II, prol.) ;
          • MS. Milan, B. Ambros. I 151 inf., f. 1-176 (III-IV) ;
          • MS. Milan, BN Braidense AF 14 19, (IV) ;
          • MS. Padova, B. Anton 231, (III) ;
          • MS. Padova, B. Anton 232, (II) ;
          • MS. Padova, B. Anton 242, (IV) ;
          • MS. Paris, B. Mazarine 878, (I-IV) ;
          • MS. Paris, B. Mazarine 879, (I-II) ;
          • MS. Paris, BnF latin 3085 A, f. 1-109 (II, I) ;
          • MS. Paris, BnF latin 15782, (I, IV) ;
          • MS. Pistoia, Arch. capitolare del Duomo C 75, (I-III) ;
          • MS. Roma, B. Angelica 217, (I) ;
          • MS. Tarragona, B. Prov. 35, (I-IV) ;
          • MS. Teramo, B. Prov. s.n., (III-IV) ;
          • MS. Troyes, BM 427, (I-IV) ;
          • MS. Troyes, BM 564, (I-IV) ;
          • MS. Città=del=Vaticano, BAV Ottob. lat. 182, (I-IV).
        • Incipits pour le texte manuscrit:
          • Inc. "Transite ad me omnes qui concupiscitis me... Inter ceteras doctrinas christiane religionis sapientia principalior invenitur quantum ad quattor, videl. altitudine, pretiositate, communitate et fructuositate...", (I, prol.) ;
          • Inc. (Cupitiens) Hic querentur duo. Primo utrum theologia sit scientia, secundo quid sit eius subiectum. Ad primum sic proceditur Videtur quod theologia non sit scientia. Omnis enim scientia est de apparentibus. -Cupientes. Hic queruntur quinque Primo utrum sacra doctrina dicatur sapientia, secundo qualiter ad alias doctrinas se habeat... Ad primum sic proceditur et videtur quod sacra doctrina sapientia dicenda non sit.... ", opus ;
          • Inc. Que vidi, annuntiabo... Creaturarum consideratio philosophis et theologis est communis, differt tamen quantum ad tria que ex verbis propositis accipi possunt....", (II, prol.) ;
          • Inc. Creationem. Hic querentur quattuor. Primo utrum res sint create a deo, secundo utrum sit aliquod principium increatum preter deum...", livre II ;
          • Inc. Si habes brachium sicut deus et si voce simili tonas... Primus homo in sui conditionis principio duplici dignitate preditus fuit, scientia scil. et virtute...", (III, prol.) ;
          • Inc. Cum venit. Et de his per ordinem magister in hoc tertio libro tractat, scil. de sacramento incarnationis, de mysterio passionis, de virtutibus et donis quibus Christus plenus fuit...", (livre III) ;
          • Inc. Medicina omnium in festinatione nebule... Sacramenta nove legis per nebulam designantur triplici ratione. Primo propter principium, nam nebularum principium sunt pluvie...", (IV, prol.) ;
          • Inc. Samaritanus. Hic querentur quinque. Primo de definitione sacramenti, secundo de eius necessitate, terti utrum consistat in verbis et rebus....", (livre IV).
        • Edition:
          • Ed. Basel 1492 ;
          • Ed. Paris 1560 ;
          • Ed. Roma 1570, XVII ;
          • Ed. Köln 1612 ;
          • Ed. Paris 1660, XI (1).
          • /dans les œuvres de Saint THOMAS d'Aquin.
        • Edition moderne:
          • In VIVES, t.XXX.
          • In Parme, 1868, XXII.
      • Quodlibet 18 q.
        • Titre:
          • Quodlibet (18 q.)
        • Date et lieu:
          • 1261 ?
        • Manuscrits:
          • MS. Paris, BnF latin 13466, f. 127.
        • Incipits pour le texte manuscrit:
          • Inc. "Hic queruntur quedam et primo queritur utrum necesse sit eligere meliorem vel sufficiat eligere sufficientem... ".
    • Textes et documents de la pratique administrative:
    • Actes de la pratique
      • Litterae ad Carolum I Andegavem
        • Titre:
          • Litterae ad Carolum I Andegavem
        • Date et lieu:
          • 1265 (28 juin).
        • Manuscrits:
          • MS. Paris, BnF latin 5913 A, f. 1.
        • Incipits pour le texte manuscrit:
          • Inc. "Excellenti et magnifico principi D. Carolo...".
        • context:
          • Adressée à Charles d'ANJOU, roi de Sicile.
      • Litterae ad capitulum gen. O. Parisiis celebr.
        • Titre:
          • Litterae ad capitulum gen. O. Parisiis celebr.
        • Date et lieu:
          • 1264
        • Manuscrits:
          • MS. Berlin, SBB Theol. lat. oct. 109, f. 24.
        • Incipits pour le texte manuscrit:
          • Inc. "Fr. Anibaldus rev. in Christo etc. Cum membra se fovent mutuo atque invicem se sustentat...".
      • Lettre au Chapitre=général dominicain de Milan
        • Titre:
          • (Lettre au Chapitre=général (dominicain) de Milan)
        • Date et lieu:
          • 1270
        • Manuscrits:
          • MS. Berlin, SBB Theol. lat. oct. 109, f. 1-4.
        • Incipits pour le texte manuscrit:
          • Inc. "Dominus Hanibaldus capitulo gen. salutem cum promptitudine complacendi que recta sunt gratiam et agendi...".
        • Edition moderne:
          • In FINKE (H.), Ungedruckte Dominikanerbriefe des 13.Jahrhunderts, Paderborn, 1891, n39, 75.
          • Commentaire : //http//cardinals.fiu.edu/bios1262.htm#Annibaldi
          • Commentaire : //http//www.mirabileweb.it/author/hannibaldus-de-hannibaldis-n-1220-1230-m-1272-author/23163 ;
    Bibliographie
    • Ouvrages usuels et instruments de travail:
      • GLORIEUX MT 19 ;
      • GLORIEUX LQ 129 sq. ;
      • ECHARD I, 261-262 ;
      • FERET II; 551 ;
      • STEGMÜLLER Sent. 309 ;
    • Ouvrages sur l'individu:
      • BERGER (E.), Les Registres d'Innocent IV, n 7665 ;
      • BOCK (F.), Il R(egistrum) super senatoria Urbis di papa Nicollo III, Bulletino dell' Ist. stor. ital., 66, 1954, 79-113 ;
      • FINKE (H.), Ungedruckte Dominikanerbriefe des 13. Jahrhunderts, Paderborn, 1891, 57, 66, 75, 81 ;
      • GRABMANN, Mittelalterliches Geistesleben, I, Munich, 1926 ; 347-8 et III, Munich, 1956, 296-8 ;
      • GRABMANN (M.), La scuola tomistica italiana, Riv. di fil. neoscol., 1923, 112-114.
      • MANDONNET, Ecrits authentiques, 153 ;
      • SCHMEIDLER (B.), Die Annalen des Tholomeus v. Lucca, M.G.H., Scriptores, n.s., VIII, Berlin, 1930, 142 ;
    • Autres bases prosopographiques:
      • MIRANDA Cardinals of the Holy Roman Church
      • MIRABILE Andrea CENCINI
      • STUDIUM http//lamop-vs3.univ-paris1.fr/studium/ (Rédaction Jean-Philippe Genet, dernière mise à jour 5/10/2020).
  • <1a> 51227
  • <1b> HANNIBALDUS de Hannibaldis
  • <1c> $Hannibaldus de HANNIBALDIS$
  • <1d> Cardinal dominicain
  • <1e> % -1272%
  • <1e> /Il est mort à *Orvieto.
  • <1f> %1253-1272%
  • <1k> Maître
  • <2a> *Italie (*Latium : région de £Rome ?) ;
  • <2b> Diocèse de £Rome ?
  • <3a> Noble : il appartient à la famille des £Hannibaldi ;
  • <3b> Son père est $Annibale ANIBALDI, sénateur romain et sénéchal du pape$ ;
  • <3b> Son oncle est le $Cardinal Richard de SANCTO-ANGELO$.
  • <3d> Service de $CHARLES I d'Anjou, roi de £Sicile$.
  • <3e> $Saint THOMAS d'Aquin$ lui a dédié vers %1265-1267% les trois derniers livres de sa &Catena Aurea&.
  • <3l> Son maître est $THOMAS d’Aquin$ sous lequel il a commencé à lire les sentences vers %1260-1262%.
  • <5b> *Paris %1260-1262%.
  • <5c> Maître en théologie (*Paris).
  • <5e> Couvent (dominicain) de £Paris (*Jacobins) %1260-1262%.
  • <6b> Cardinal-prêtre du titre des £Douze=Apôtres %1262-1272%.
  • <6b> /Créé cardinal par $URBAIN IV$ en décembre %1262%.
  • <6d> O.P. : frère dominicain du couvent (dominicain) de £Rome (Sainte-Sabine) %1253%.
  • <7b> *Paris (Faculté de £Théologie : Maître-régent de la £Chaire=des=Étrangers %1260-1262).
  • <7l> En %1265% il intervient comme légat pontifical auprès de $CHARLES Ier, roi de £Sicile$.
  • <19> Oeuvres écrites en latin :
  • <20> Auteur actif dans le champ religieux :
  • <20a1> &Comm. in IV libros Sententiarum&
  • <<b>> ca.%1258-68%
  • <<c>> MS. Basel, UB 5 25, f. 152 (IV, prol.) ;
  • <<c>> MS. Bologna, BC Archig. B 1420, (IV) ;
  • <<c>> MS. Cambridge, UL Mm 2 8, (I-IV) ;
  • <<c>> MS. Carpentras, BM 124, (I-IV) ;
  • <<c>> MS. Cluj, Academiei R.R. Cipariu 14, f. 142-3 (I, prol.) ;
  • <<c>> MS. Firenze, BNC G 4 936, f. 275-6 (I, prol. et II, prol.) ;
  • <<c>> MS. Milan, B. Ambros. I 151 inf., f. 1-176 (III-IV) ;
  • <<c>> MS. Milan, BN Braidense AF 14 19, (IV) ;
  • <<c>> MS. Padova, B. Anton 231, (III) ;
  • <<c>> MS. Padova, B. Anton 232, (II) ;
  • <<c>> MS. Padova, B. Anton 242, (IV) ;
  • <<c>> MS. Paris, B. Mazarine 878, (I-IV) ;
  • <<c>> MS. Paris, B. Mazarine 879, (I-II) ;
  • <<c>> MS. Paris, BnF latin 3085 A, f. 1-109 (II, I) ;
  • <<c>> MS. Paris, BnF latin 15782, (I, IV) ;
  • <<c>> MS. Pistoia, Arch. capitolare del Duomo C 75, (I-III) ;
  • <<c>> MS. Roma, B. Angelica 217, (I) ;
  • <<c>> MS. Tarragona, B. Prov. 35, (I-IV) ;
  • <<c>> MS. Teramo, B. Prov. s.n., (III-IV) ;
  • <<c>> MS. Troyes, BM 427, (I-IV) ;
  • <<c>> MS. Troyes, BM 564, (I-IV) ;
  • <<c>> MS. Città=del=Vaticano, BAV Ottob. lat. 182, (I-IV).
  • <<cc>> Inc. : "Transite ad me omnes qui concupiscitis me... Inter ceteras doctrinas christiane religionis sapientia principalior invenitur quantum ad quattor, videl. altitudine, pretiositate, communitate et fructuositate...", (I, prol.) ;
  • <<cc>> Inc. : «(Cupitiens) Hic querentur duo. Primo utrum theologia sit scientia, secundo quid sit eius subiectum. Ad primum sic proceditur : Videtur quod theologia non sit scientia. Omnis enim scientia est de apparentibus. -Cupientes. Hic queruntur quinque : Primo utrum sacra doctrina dicatur sapientia, secundo qualiter ad alias doctrinas se habeat... Ad primum sic proceditur et videtur quod sacra doctrina sapientia dicenda non sit.... ", opus ;
  • <<cc>> Inc. : «Que vidi, annuntiabo... Creaturarum consideratio philosophis et theologis est communis, differt tamen quantum ad tria que ex verbis propositis accipi possunt....", (II, prol.) ;
  • <<cc>> Inc. : «Creationem. Hic querentur quattuor. Primo utrum res sint create a deo, secundo utrum sit aliquod principium increatum preter deum...", livre II ;
  • <<cc>> Inc. : «Si habes brachium sicut deus et si voce simili tonas... Primus homo in sui conditionis principio duplici dignitate preditus fuit, scientia scil. et virtute...", (III, prol.) ;
  • <<cc>> Inc. : « Cum venit. Et de his per ordinem magister in hoc tertio libro tractat, scil. de sacramento incarnationis, de mysterio passionis, de virtutibus et donis quibus Christus plenus fuit...", (livre III) ;
  • <<cc>> Inc. : «Medicina omnium in festinatione nebule... Sacramenta nove legis per nebulam designantur triplici ratione. Primo propter principium, nam nebularum principium sunt pluvie...", (IV, prol.) ;
  • <<cc>> Inc. : «Samaritanus. Hic querentur quinque. Primo de definitione sacramenti, secundo de eius necessitate, terti utrum consistat in verbis et rebus....", (livre IV).
  • <<d>> Ed. *Basel %1492% ;
  • <<d>> Ed. *Paris %1560% ;
  • <<d>> Ed. *Roma %1570%, XVII ;
  • <<d>> Ed. Köln %1612% ;
  • <<d>> Ed. *Paris %1660%, XI (1).
  • <<d>> /dans les œuvres de $Saint THOMAS d'Aquin$.
  • <<i>> In VIVES, t.XXX.
  • <<i>> In Parme, 1868, XXII.
  • <20a2> &Quodlibet (18 q.)&
  • <<b>> %1261% ?
  • <<c>> MS. Paris, BnF latin 13466, f. 127.
  • <<cc>> Inc. : "Hic queruntur quedam et primo queritur utrum necesse sit eligere meliorem vel sufficiat eligere sufficientem... ".
  • <30> Actes de la pratique :
  • <30a1> &Litterae ad Carolum I Andegavem&
  • <<b>> %1265% (28 juin).
  • <<c>> MS. Paris, BnF latin 5913 A, f. 1.
  • <<cc>> Inc. : "Excellenti et magnifico principi D. Carolo...".
  • <<m>> Adressée à $Charles d'ANJOU, roi de £Sicile$.
  • <30a2> &Litterae ad capitulum gen. O. Parisiis celebr.&
  • <<b>> %1264%
  • <<c>> MS. Berlin, SBB Theol. lat. oct. 109, f. 24.
  • <<cc>> Inc. : "Fr. Anibaldus rev. in Christo etc. Cum membra se fovent mutuo atque invicem se sustentat...".
  • <30a3> &(Lettre au Chapitre=général (dominicain) de £Milan)&
  • <<b>> %1270%
  • <<c>> MS. Berlin, SBB Theol. lat. oct. 109, f. 1-4.
  • <<cc>> Inc. : "Dominus Hanibaldus capitulo gen. salutem cum promptitudine complacendi que recta sunt gratiam et agendi...".
  • <<i>> In FINKE (H.), &Ungedruckte Dominikanerbriefe des 13.Jahrhunderts&, Paderborn, 1891, n°39, 75.
  • C BIBLIOGRAPHIE
  • <99a> GLORIEUX MT: 19 ;
  • <99a> GLORIEUX LQ : 129 sq. ;
  • <99a> ECHARD: I, 261-262 ;
  • <99a> FERET: II; 551 ;
  • <99a> STEGMÜLLER Sent. : 309 ;
  • <99b> BERGER (E.), &Les Registres d'Innocent IV&, n° 7665 ;
  • <99b> BOCK (F.), Il R(egistrum) super senatoria Urbis di papa Nicollo III, &Bulletino dell' Ist. stor. ital.&, 66, 1954, 79-113 ;
  • <99b> FINKE (H.), &Ungedruckte Dominikanerbriefe des 13. Jahrhunderts&, Paderborn, 1891, 57, 66, 75, 81 ;
  • <99b> GRABMANN, &Mittelalterliches Geistesleben&, I, Munich, 1926 ; 347-8 et III, Munich, 1956, 296-8 ;
  • <99b> GRABMANN (M.), La scuola tomistica italiana, &Riv. di fil. neoscol.&, 1923, 112-114.
  • <99b> MANDONNET, &Ecrits authentiques&, 153 ;
  • <99b> SCHMEIDLER (B.), &Die Annalen des Tholomeus v. Lucca&, M.G.H., Scriptores, n.s., VIII, Berlin, 1930, 142 ;
  • <99c> MIRANDA : &Cardinals of the Holy Roman Church& :
  • <99c> //http://cardinals.fiu.edu/bios1262.htm#Annibaldi
  • <99c> MIRABILE : Andrea CENCINI :
  • <99c> //http://www.mirabileweb.it/author/hannibaldus-de-hannibaldis-n-1220-1230-m-1272-author/23163 ;
  • <99c> STUDIUM : http://lamop-vs3.univ-paris1.fr/studium/ (Rédaction : Jean-Philippe Genet, dernière mise à jour 5/10/2020).
Visualisation géographique