MS. Inc.," Verba Ecclesiastes etc. Totus liber dividitur in duas partes. Primo ostendit mundi commutabilitatem rerum corruptibilium, secundo ex mutabilitate cordium (expos).
Incipits pour le texte manuscrit:
Inc. " Si annis multis vixerit homo... Salomon in verbis propositis sub consideratione futuri iudicii provocat homines. Huic libro Ieronimus prologum proponit dicens Memini me (prol) ;
MS. Inc. "Diligite iustitiam. Quia in hoc libro de sapienta agitur, sapienta autem vera non est sine subiecto debito deferente (expos).
Incipits pour le texte manuscrit:
Inc. " Beati servi tui, hii qui stant... Hec verba scripta sunt III Reg. 10. In quibus et mens humana per culpam infamata ad sapientiam provocatur (prol) ;
Sermo fr. Guillelmi de Tornaco ad. S. Anthonium in oct. Pasche
Date et lieu:
1273 (16 Avril).
Manuscrits:
MS. Paris, BnF latin 16481, f. 199.
Incipits pour le texte manuscrit:
Inc. " Venit Ihesus ianuis clausis et stetit... Sicut misit me pater, ita mitto vos. Utrumque in evang. hod. Et ultimum verbum pertinet ad officium predicationis.
MS. Inc.," Itaque non sumus filii... Dictum est hodie quod in verbis. istis tria tanguntur. Primum est peccati sive culpe vilitas (coll).
Incipits pour le texte manuscrit:
Inc. " Itaque non sumus filii ancille, sed libere... Accepit Ihesus panes. et cum gratias egisset... Verba ultima sunt in ev. hod. Io., in quibus dominus docet quemlibet qualiter debeat ordinari ad seipsum, ad deum et ad proximum ;
MS. Inc.," Suscitaverunt eum etc. Dictum est in mane qualitercumque quod in verbis istis "Suscitaverunt eum" intelligitur primo discipulorum petentium timor (coll).
Incipits pour le texte manuscrit:
Inc. " Suscitaverunt eum dicentes Domine, salva nos, Augustinus IV lib. De doctrina christ. dicit sic Cum aliquid docetur ut agatur ;
MS. Inc.," Amice, ascende superius. Dictum fuit hodie qualitercumque quod describitur hic status vite nostre quantum ad triplicem statum (coll).
Incipits pour le texte manuscrit:
Inc. " Amice, ascende superius. Adaperiat dominus cor vestrum in legesua... Verba ultima leguntur hodie in ecclesia et sunt sumpta de lib. Machab. Debet autem cor nostrum aperiri quantum ad predicatorem et quantum ad auditorem ;
Sermo in Nativ. virg. glor. fr. Guillelmi de Tornaco
Date et lieu:
?
Manuscrits:
MS. Oxford, Bodl. Lib. Ashmole 757, f. 57-59.
Incipits pour le texte manuscrit:
Inc. " Iudeis lux nova oriri visa est... Beatus Iorenimus exponens illud verbum Ave, gratia plena, dicit sic Talibus namque decebat virginem gloriosam amplificari muneribus.
Inc. " Magister, scimus quia verax es ... Augustinus, lib. de magistro sic loquitur de isto magistro dicens Magisteria que forinsecus adhibentur adiutoria ;
Inc.," Magister, scimus... Hodie mane qualitercumque dictum est quod in verbis istis tria notantur. Primum est docendi auctoritas (coll).
Inc. " Fratribus de ordine Predicatorum eiusdem ordinis frater qualiscumque salutem et viciis extirpatis pueros in fide et moribus instruere diligenter...".
Edition moderne:
In CORBETT (J. A.), The De instructione puerorum of William of Tournai O.P., Notre Dame, 1955.
CHAPOTIN (M.D.), Histoire des dominicains de la province de France, Rouen, 1898 ;
FLUCK (R.), Guillaume de Tournai et son traité De modo docendi pueros, Revue des sciences religieuses de l'Université de Strasbourg, XXVII, 1953, 333-356 ;
GLORIEUX (P.), Recherches de Théologie ancienne et médiévale, XVI, 1949, 54-65 ;
STUDIUM http//lamop-vs3.univ-paris1.fr/studium/ Rédaction Jean-Philippe Genet, 18/05/2018.
<1a> 51222
<1b> GUILLELMUS de Tornaco
<1c> $Guillelmus de TORNACO$
<1c> $Guillaume de TOURNAI$
<1d> Dominicain
<1f> %1264-1293%
<1g> %1279%
<1k> Maître
<2a> *Flandre (*Tournai) ?
<2b> Diocèse de £Tournai ?
<5b> *Paris.
<5c> Maître en théologie (*Paris).
<5e> Couvent (dominicain) de £Paris (Jacobins) %1272-1274% ;
<6d> O.P. : frère dominicain du couvent (dominicain) de £Lille.
<6d> /Il est envoyé au couvent des *Jacobins pour prendre sa maîtrise en théologie à *Paris.
<6f> Il participe au Chapitre=provincial (dominicain) de £Le=Mans en %1275% où il est le second à signer la demande d'introduction de la cause de $LOUIS IX$.
<7b> *Paris (Faculté de £Théologie : lecteur en théologie au couvent des £Jacobins où il enseigne en %1272-1274%).
<19> Oeuvre écrite en latin
<20> Auteur actif dans le champ religieux
<20a1> &In Ecclesiasten&
<<b>> ?
<<c>> MS. Paris, BnF lat. 14260, f. 59-126 (126-130 repet. ult. Cap.), du XIIIe siècle : "Expliciunt scripta fr. Guillelmi de Tornay super Ecclesiasten".
<<c>> MS. Uppsala, UB C 120, f. 174-188.
<<cc>> Inc. " Si annis multis vixerit homo... Salomon in verbis propositis sub consideratione futuri iudicii provocat homines. Huic libro Ieronimus prologum proponit dicens: Memini me (prol) ;
<<c>> MS. Inc.," Verba Ecclesiastes etc. Totus liber dividitur in duas partes. Primo ostendit mundi commutabilitatem rerum corruptibilium, secundo ex mutabilitate cordium (expos).
<20a2> &Expositio in librum Sapientiae&
<<b>> ?
<<c>> MS. Paris, BnF lat. 14260, f. 131 sq. ;
<<c>> MS. Tarragona, B. Prov. 83 (98) ;
<<c>> MS. Todi, BC 6 (9).
<<cc>> Inc. " Beati servi tui, hii qui stant... Hec verba scripta sunt III Reg. 10. In quibus et mens humana per culpam infamata ad sapientiam provocatur (prol) ;
<<c>> MS. Inc. : "Diligite iustitiam. Quia in hoc libro de sapienta agitur, sapienta autem vera non est sine subiecto debito deferente (expos).
<20a3> &Postillae in Matth.&
<<b>> ?
<<b>> /Il y avait jadis des manuscrits de ce texte à *Troyes et à *Chartres ;
<<c>> MS.
<<cc>> Inc. : "
<20a4> &Postillae super epistolas Pauli&
<<b>> ?
<<c>> MS.
<<cc>> Inc. : "
<20a5> &Comm. IV libros Sententiarum&
<<b>> ?
<<b>> /Oeuvre perdue.
<<c>> MS.
<<cc>> Inc. : "
<20a6> &Sermo fr. Guillelmi de Tornaco ad. S. Anthonium in oct. Pasche&
<<b>> %1273% (16 Avril).
<<c>> MS. Paris, BnF latin 16481, f. 199.
<<cc>> Inc. " Venit Ihesus ianuis clausis et stetit... Sicut misit me pater, ita mitto vos. Utrumque in evang. hod. Et ultimum verbum pertinet ad officium predicationis.
<20a7> &Sermon pour le IVe dimanche de Carême&
<<b>> %1275% (20 mars).
<<c>> MS. Oxford, Merton Coll. 237, f. 154.
<<cc>> Inc. " Itaque non sumus filii ancille, sed libere... Accepit Ihesus panes. et cum gratias egisset... Verba ultima sunt in ev. hod. Io., in quibus dominus docet quemlibet qualiter debeat ordinari ad seipsum, ad deum et ad proximum ;
<<c>> MS. Inc.," Itaque non sumus filii... Dictum est hodie quod in verbis. istis tria tanguntur. Primum est peccati sive culpe vilitas (coll).
<20a8> &Sermo in IV dom. Epiph. fr. Guillelmi de Tornaco&
<<b>> ?
<<c>> MS. Bruxelles, KBR 21861, f. 40-44 ;
<<c>> MS. Oxford, Merton College 237, f. 132-5 ;
<<c>> MS. Troyes, BM 951, f. 17-19.
<<cc>> Inc. " Suscitaverunt eum dicentes: Domine, salva nos, Augustinus IV lib. De doctrina christ. dicit sic: Cum aliquid docetur ut agatur ;
<<c>> MS. Inc.," Suscitaverunt eum etc. Dictum est in mane qualitercumque quod in verbis istis "Suscitaverunt eum" intelligitur primo discipulorum petentium timor (coll).
<20a9> &Sermo in XVII dom. fr. Guillelmi de Tornaco&
<<b>> ?
<<c>> MS. Oxford, Bodl. Libr. Ashmole 757, f. 38-43, copié vers %1300%.
<<cc>> Inc. " Amice, ascende superius. Adaperiat dominus cor vestrum in legesua... Verba ultima leguntur hodie in ecclesia et sunt sumpta de lib. Machab. Debet autem cor nostrum aperiri quantum ad predicatorem et quantum ad auditorem ;
<<c>> MS. Inc.," Amice, ascende superius. Dictum fuit hodie qualitercumque quod describitur hic status vite nostre quantum ad triplicem statum (coll).
<20a10> &Sermo in Nativ. virg. glor. fr. Guillelmi de Tornaco&
<<b>> ?
<<c>> MS. Oxford, Bodl. Lib. Ashmole 757, f. 57-59.
<<cc>> Inc. " Iudeis lux nova oriri visa est... Beatus Iorenimus exponens illud verbum: Ave, gratia plena, dicit sic: Talibus namque decebat virginem gloriosam amplificari muneribus.
<20a11> &Sermo in XXIII dom. fr. Guillelmi de Tornaco&
<<b>> ?
<<c>> MS. Oxford, Bodl. Lib. Ashmole 757, f. 110-115.
<<cc>> Inc. " Magister, scimus quia verax es ... Augustinus, lib. de magistro sic loquitur de isto magistro dicens: Magisteria que forinsecus adhibentur adiutoria ;
<<cc>> Inc.," Magister, scimus... Hodie mane qualitercumque dictum est quod in verbis istis tria notantur. Primum est docendi auctoritas (coll).
<20a12> &Sermo in dom. 19 fr. Guillermi de Tornaco&
<<b>> %1270%.
<<c>> MS. Venezia, BN Marc. 92, f. 220-4.
<<cc>> Inc. " Ascendens Ihesus in naviculam transfretavit... Berneardus in quodam sermone dicit: Benigne est audiendum ;
Inc.," Ascendens... Ut dicit Dyonisius, lib. de div. nomin., semper ab oratione inchoandum est (coll).
<<cc>> Inc. : "
<20a13> &Sermones de tempore et sanctis&
<<b>> ?
<<b>> /Oeuvre non retenue par $Thomas KAEPPELI$ ?
<<c>> MS. ?
<<cc>> Inc. : "
<22> Auteur actif dans le champ pédagogique :
<22a1> &De instructione puerorum&
<<b>> %1264%.
<<c>> MS. Cambrai, BM 931 (830), f. 31-38 et 23-29 ;
<<cc>> Inc. " Fratribus de ordine Predicatorum eiusdem ordinis frater qualiscumque salutem et viciis extirpatis pueros in fide et moribus instruere diligenter...".
<<i>> In CORBETT (J. A.), &The De instructione puerorum of William of Tournai O.P.&, Notre Dame, 1955.
<23> Auteur actif dans le champ scientifique :
<23a1> &Tractatus de arte et scienta geomantiae&
<<b>> ?
<<b>> /Oeuvre non retenue par $Thomas KAEPPELI$ ?
<<c>> MS. Erfurt, Wiss. B. Amplon. Q 373, f. 39-118 ;
<<c>> MS. Erfurt, Wiss. B. Amplon. Q 377, f. 62-67 ;
<<c>> MS. Erfurt, Wiss. B. Amplon. Q 384.
<<cc>> Inc. : "Hoc opus est scientae geomentiae, in prohemio. Hoc opus geomentie aggredior...".
<24> Auteur actif dans le champ médical :
<24a1> &De pronosticatione mortis et vitae&
<<b>> ?
<<b>> /Oeuvre non retenue par $Thomas KAEPPELI$ ?
<<c>> MS. Firenze, BML Ashburnham 132, f. 64-67 ;
<<c>> MS. Firenze, BML Ashburnham 134, f. 197-211.
<<cc>> Inc. : "
<<g>> Traduction en latin de l'oeuvre d'$HIPPOCRATE$.
<99b> CHAPOTIN (M.D.), &Histoire des dominicains de la province de France&, Rouen, 1898 ;
<99b> FLUCK (R.), Guillaume de Tournai et son traité De modo docendi pueros, &Revue des sciences religieuses de l'Université de Strasbourg&, XXVII, 1953, 333-356 ;
<99b> GLORIEUX (P.), &Recherches de Théologie ancienne et médiévale&, XVI, 1949, 54-65 ;