/Ouvrage pour le trivium, le Doctrinale est plus tard inscrit au programme de la Faculté des Arts de Paris. Il connaîtra plus de 260 éditions entre 1487 et 1520 ;
Langue:
Latin.
Manuscrits:
MS. Aberdeen, UL 260 ;
MS. Angers, BM 546 ;
MS. Ansbach, SB Lat. 35a ;
MS. Ansbach, SB Lat. 59 ;
MS. Ansbach, SB Lat. 62 ;
MS. Arras, BM 344 ;
MS. Aschaffenburg, StiftsB N 226 ;
MS. Assisi, San Francesco Conv. 310 ;
MS. Assisi, San Francesco Conv. 311 ;
MS. Augsburg, SuStB 2 142 ;
MS. Augsburg, SuStB 2 285 ;
MS. Augsburg, SuStB 4 17;
MS. Augsburg, SuStB 4 21, f. 75-229v ;
MS. Augsburg, SuStB 4 142 ;
MS. Augsburg, UB I 3 2 5 ;
MS. Augsburg, UB I 3 2 13 ;
MS. Augsburg, UB I 3 2 91 ;
MS. Augsburg, UB I 3 2 216 ;
MS. Bamberg, SB Msc. Phil. 3 ;
MS. Bamberg, SB Msc. Phil. 4 (1) ;
MS. Bamberg, SB Msc. Phil. 5 ;
MS. Bergamo, BC 289 ;
MS. Bergamo, BC 485 (Gamma IV 11) ;
MS. Berlin, SBB 98 ;
MS. Berlin, SBB Hamilton 59, extraits ;
MS. Berlin, SBB Magdeburg 75 ;
MS. Berlin, SBB theol. Lat. fol. 609 ;
MS. Berlin, SBB theol. Lat. 2 731 (Görres 23) ;
MS. Berlin, SBB theol. Lat. 4 261 ;
MS. Berlin, SBB theol. Lat. 4 354 ;
MS. Biberach, StA B 3539 ;
MS. Boulogne-sur-Mer, BM 184 ;
MS. Boulogne-sur-Mer, BM 185 ;
MS. Brescia, BC A V 3 ;
MS. Brescia, BC I H 14 ;
MS. Bressanone, Sem. Magg. L 2 ;
MS. Brugge, RijksA. 80, fragment ;
MS. Brugge, StA. Archief van de familie Adorne 41, fragment ;
MS. Budapest, ELTK 24 ;
MS. Budapest, Magyar Tud. Akad. K. T 259, fragment ;
MS. Cambrai, BM 250 ;
MS. Cambridge, UL Add. 4184 ;
MS. Cambridge, UL Add. 6753 ;
MS. Cesena, BC S XXII 3 ;
MS. Como, BC 1 1 44 (2) ;
MS. Cortona, BC 182 ?
MS. Cortona, BC 263 ;
MS. Cremona, BS 126 (6 5 15) ;
MS. Darmstadt, UB 77 ;
MS. Darmstadt, UB 674 ;
MS. Darmstadt, UB 1896 ;
MS. Darmstadt, UB 2225 ;
MS. Darmstadt, UB 2642 ;
MS. Den Haag, Mus. MW 10 E 8 ;
MS. Deventer, StB 11 F 3 ;
MS. Dillingen, StudienB XV 105 ;
MS. Dresden, LB App. 2309 ;
MS. Durham, Cath. Libr. C IV 26 ;
MS. Durham (N.C.), Duke U.L. 2473 ?
MS. Ebstorf, KlosterA Hs VI 9 ;
MS. Eichstätt, UB st 232 ;
MS. Eichstätt, UB st 273 ;
MS. Engelberg, StiftsB. 217
MS. Erfurt,Wiss. B. Ampl. 4 31 ;
MS. Erfurt,Wiss. B. Ampl. 4 32 ;
MS. Erfurt,Wiss. B. Ampl. 4 34 ;
MS. Erfurt,Wiss. B. Ampl. 4 42 ;
MS. Erfurt,Wiss. B. Ampl. 4 44 ;
MS. Erfurt,Wiss. B. Ampl. 4 45 ;
MS. Erfurt,Wiss. B. Ampl. 4 241 ;
MS. Erfurt,Wiss. B. Ampl. 4 263 ;
MS. Erfurt,Wiss. B. Ampl. 8 71 ;
MS. Erlangen, UB 394 ;
MS. Erlangen, UB 650 ;
MS. Eton, Eton College Libr. 202 ;
MS. Fano, A. Cap. 1 ;
MS. Firenze, BML Acquisti e doni 362 ;
MS. Firenze, BML Acquisti e doni 451 ;
MS. Firenze, BML Ashburnham 1138 ;
MS. Firenze, BML Plut. 34 47 ;
MS. Firenze, BNC Conv. soppr. B 1 1500 ;
MS. Firenze, BNC Magl. I 4 ;
MS. Firenze, BNC Nuovi acquisti e accessioni 271 ;
MS. Firenze, B. Ricc. 789 ;
MS. Frankfurt-am-Main, StuUB Barthol. 63 ;
MS. Frankfurt-am-Main, StuUB Barthol. 126 ;
MS. Frankfurt-am-Main, StuUB Barthol. 128 ;
MS. Frankfurt-am-Main, StuUB Barthol. 177 ;
MS. Frankfurt-am-Main, StuUB Carm. 5 ;
MS. Frankfurt-am-Main, Fragm. Lat. II 37 ;
MS. Frankfurt-am-Main, Fragm. Lat. III 2 ;
MS. Frankfurt-am-Main, Fragm. Lat. III 29 ;
MS. Frankfurt-am-Main, Fragm. Lat. III 98 ;
MS. Frankfurt-am-Main, Fragm. Lat. IV 1 ;
MS. Frankfurt-am-Main, Fragm. Lat. IV 8 ;
MS. Frankfurt-am-Main, Fragm. Lat. IV 15 ;
MS. Frankfurt-am-Main, Fragm. Lat. IV 35 ;
MS. Frankfurt-am-Main, Fragm. Lat. VII 6 ;
MS. Frankfurt-am-Main, Fragm. Lat. VII 25 ;
MS. Frankfurt-am-Main, Fragm. Lat. VII 60 ;
MS. Frankfurt-am-Main, Fragm. Lat. VIII 27 ;
MS. Frankfurt-am-Main, Fragm. Lat. IX 27 ;
MS. Frankfurt-am-Main, Fragm. Lat. X 48 ;
MS. Frankfurt-am-Main, Lat. quart. 19 ;
MS. Frankfurt-am-Main, StuUB Praed. 55 ;
MS. Frankfurt-am-Main, StuUB Praed. 98 ;
MS. Frankfurt-am-Main, StuUB Praed. 130 ;
MS. Frankfurt-am-Main, StuUB Praed. 133 ;
MS. Fritzlar, DomB 4 ;
MS. Fritzlar, DomB 10 ;
MS. Gent, Bissch. A. fragm. 9 ;
MS. Gent, UB HS 1374, fragment ;
MS. Gent, UB HS 2582/270, fragment ;
MS. Gent, UB HS 2582/272, fragment ;
MS. Gerona, A. Cap. 87 ;
MS. Gotha, ForschungsB A 1015 ;
MS. Göttweig, StiftsB 155/163 ;
MS. Göttweig, StiftsB 210/161 ;
MS. Göttweig, StiftsB 267/287 ;
MS. Graz, UB 831 ;
MS. Graz, UB 900 ;
MS. Graz, UB 1084 ;
MS. Graz, UB 1132 ;
MS. Graz, UB 1312 ;
MS. Graz, UB 1439 ;
MS. Greifswald, Geistliche Min. 35 D X ;
MS. Hannover, Niedersächs. LB I 101a ;
MS. Heidelberg, UB Salem XIV S 2 ;
MS. Heiligenkreuz, StiftsB 246 ;
MS. Heiligenkreuz, StiftsB 249 ;
MS. s’Heerenberg, HB Fr. 46 ;
MS. Herzhain, Fürst von Stolberg-Vernigerod B. Za 2 ;
MS. Hildesheim, DomB 720 ;
MS. Innsbruck, UB 63, extraits ;
MS. Innsbruck, UB 404, extraits ;
MS. Innsbruck, UB 962 ;
MS. Innsbruck, UB Frg. 35 ;
MS. Klagenfurt, Bischöfl. B. XXIX e 7 ;
MS. Klagenfurt, UB Pap-Hs 72 ;
MS. Klagenfurt, UB Pap-Hs 129 ;
MS. Klosterneuburg, StoftsB 169, fragment ;
MS. Klosterneuburg, StoftsB 1086 ;
MS. Klosterneuburg, StoftsB 1087 ;
MS. Köln, StA Best 7004 234 ;
MS. Köln, StA Best 7008 116 ;
MS. Kraków, BU Jagiel. 1045/2 ;
MS. Kraków, BU Jagiel. 1183, f. 7-9v (extraits) ;
MS. Kraków, BU Jagiel. 1316 ;
MS. Kraków, BU Jagiel. 1318 ;
MS. Kraków, BU Jagiel. 1343 ;
MS. Kraków, BU Jagiel. 1445 ;
MS. Kraków, BU Jagiel. Acc. 141/95 ;
MS. Kraków, BU Jagiel. 1271 ;
MS. Kremsmünster CC 75, fragment ;
MS. Kremsmünster CC 81, extrait ;
MS. Kremsmünster CC 411, extrait ;
MS. Leipzig, UB 522 ;
MS. Leipzig, UB 564 ;
MS. Leipzig, UB 578 ;
MS. Leipzig, UB 687 ;
MS. Leipzig, UB 1148 ;
MS. Leipzig, UB 1224 ;
MS. Leipzig, UB 1235 ;
MS. Leipzig, UB 1236 ;
MS. Leipzig, UB 1237 ;
MS. Leipzig, UB 1369 ;
MS. Leipzig, UB 1504 ;
MS. Leipzig, UB Fragm. lat. 3 ;
MS. Leipzig, UB Fragm. lat. 4 ;
MS. Leipzig, UB Fragm. lat. 5 ;
MS. Leipzig, UB Fragm. lat. 6 ;
MS. Leipzig, UB Fragm. lat. 7 ;
MS. Leipzig, UB Fragm. lat. 15 ;
MS. Leipzig, UB Fragm. lat. 51 ;
MS. Leipzig, UB Fragm. lat. 61 ;
MS. Leipzig, UB Fragm. lat. 192 ;
MS. Leipzig, UB Fragm. lat. 230 ;
MS. Leipzig, UB Fragm. lat. 234 ;
MS. Leipzig, UB Fragm. lat. 337 ;
MS. Leipzig, UB Fragm. lat. 363 ;
MS. Leipzig, UB Fragm. lat. 384 ;
MS. Leipzig, UB Haen 3475 ;
MS. Linz, UB 573 ;
MS. Lonato del Garda, B. Fond. Ugo da Como 149 ;
MS. London, BL Add. 23892 ;
MS. London, BL Arundel 232 ;
MS. London, BL Arundel 394 ;
MS. London, BL Harley 6328 ;
MS. London, Westminster School 2 ;
MS. Lucca, B. Cap. 503 ;
MS. Lucca, BS 3392 ;
MS. Lübeck, StA Bergenfahrer 1409 ;
MS. Lüneburg, RatsB Theol. 2 52 ;
MS. Lüneburg, RatsB Theol. 2 53 ;
MS. Lüneburg, RatsB Theol. 4 79 ;
MS. Lüneburg, RatsB Misc. O 4 30 ;
MS. Luxembourg, BN 80 ;
MS. Madrid, BN 3894 ;
MS. Mainz, StB I 14 ;
MS. Mainz, StB I 19A ;
MS. Mainz, StB I 22 ;
MS. Mainz, StB I 28 ;
MS. Mainz, StB I 31 ;
MS. Mainz, StB I 35 ;
MS. Mainz, StB I 73 ;
MS. Mainz, StB I 80 ;
MS. Mainz, StB I 141a ;
MS. Mainz, StB I 261 ;
MS. Mainz, StB I 564 ;
MS. Mainz, StB I 572 ;
MS. Mainz, StB I 579 ;
MS. Mainz, StB I 580 ;
MS. Mainz, StB I 613 ;
MS. Manchester, John Rylands Libr. 206 ;
MS. Mantova, BC 378 (D I 3) ;
MS. Marseille, BMVR 1017 ;
MS. Mattsee, Kollegialst. 24 ;
MS. Mattsee, Kollegialst. 38 ;
MS. Melk, BM 654 (164 C 42) ;
MS. Melk, BM 779 (167 D 3) ;
MS. Melk, BM 967 (550 K 22) ;
MS. Melk, BM 985 (829 P 15) ;
MS. Melk, BM 1087 (932) ;
MS. Melk, BM 1088 (604 L 25) ;
MS. Melk, BM 1221 (662 L 93) ;
MS. Melk, BM 1771 (616 L 41) ;
MS. Melk, BM 1795 (173 D 9) ;
MS. Melk, BM 1941 (180 D 17) ;
MS. Metz, BM 384 ;
MS. Metz, BM 513 ;
MS. Milano, B. Ambrosiana D 265 inf. ;
MS. Milano, B. Ambrosiana I 86 sup. ;
MS. Milano, B. Ambrosiana I 161 inf. ;
MS. Milano, B. Ambrosiana T 80 Sup./1 ;
MS. Modena, B. Estense U. lat. 133 (alfa T 6 9) ;
MS. Modena, B. Estense U. lat. 250 (alfa M 56) ;
MS. Modena, B. Estense U. lat. 418 (alfa K 5 38) ;
MS. Monteprandone, Mus. Civ. Libr. di San Giacomo della Marca M 21 ;
MS. Monza, B. Cap. d 11/167 ;
MS. Mülhausen, StA 60/2 ;
MS. München, BSB Cgm 815 ;
MS. München, BSB Clm 6724 ;
MS. München, BSB Clm 6725 ;
MS. München, BSB Clm 8218 ;
MS. München, BSB Clm 24543 ;
MS. München, BSB Clm 14100 ;
MS. München, BSB Clm 14354 ;
MS. München, BSB Clm 14499 ;
MS. München, BSB Clm 14636 ;
MS. München, BSB Clm 14659 ;
MS. München, BSB Clm 16724 ;
MS. München, BSB Clm 24543 ;
MS. München, BSB Clm 28400 ;
MS. München, BSB Clm 28149 ;
MS. München, BSB Clm 28295 ;
MS. München, BSB Clm 28447 ;
MS. München, BSB Clm 29650/1 (29118c) ;
MS. München, BSB Clm 29650/3 (29118d1) ;
MS. München, BSB Clm 29650/4 (29118d2) ;
MS. München, BSB Clm 29650/5 (29118cd3) ;
MS. München, BSB Clm 29650/6 ;
MS. München, BSB Clm 29650/10 ;
MS. München, UB 2 36 ;
MS. München, UB 2 568d ;
MS. München, UB 4 760, f. 1-251v ;
MS. München, UB 4 811, f. 122 ;
MS. München, UB 4 814 ;
MS. München, UB 4 823, f. 175-226v ;
MS. Napoli, BN V C 04 ;
MS. Napoli, BN V C 14 ;
MS. Napoli, BN V C 18 ;
MS. Napoli, BN V C 20 ;
MS. Napoli, BN V C 27 ;
MS. Napoli, BN V C 30 ;
MS. New Haven, Yale U. Beinecke Libr. Marston 64 ;
MS. New Haven, Yale U. Beinecke Libr. 377 ;
MS. Nottingham, U.L. Middleton LM 2 ;
MS. Novacella/Neustift, B. Can. Reg. 52 ;
MS. Nürnberg, Germ. Mus. 7090, fragm. ;
MS. Nürnberg, Germ. Mus. 28909 ;
MS. Nürnberg, Germ. Mus. 35087 ;
MS. Nürnberg, Germ. Mus. 42556 ;
MS. Nürnberg, Germ. Mus. 42557, fragm. ;
MS. Nürnberg, Germ. Mus. 42557a, fragm. ;
MS. Nürnberg, Germ. Mus. 42559 ;
MS. Nürnberg, Germ. Mus. 42560 ;
MS. Oldenburg, LB Cim I 18 ;
MS. Oldenburg, LB Cim I 21 ;
MS. Orléans, BM 299 (252) ;
MS. Ottobeuren, Kloster B. O 71 ;
MS. Ottobeuren, Kloster B. O 72 ;
MS. Ottobeuren, Kloster B. O 73 ;
MS. Oxford, Bodl. Libr. Canon. class. lat. 108 ;
MS. Oxford, Bodl. Libr. Canon. class. lat. 129 ;
MS. Oxford, Bodl. Libr. Canon. misc. 44 ;
MS. Oxford, Bodl. Libr. Canon. misc. 19 ;
MS. Oxford, Bodl. Libr. Canon. misc. 197 ;
MS. Oxford, Bodl. Libr. Canon. misc. 210 ;
MS. Oxford, Bodl. Lat. misc. c 17, part 17, un bifolium ;
MS. Oxford, Bodl. Lat. misc. c 17, part 18, une bande fragment d’un bifolium ;
MS. Oxford, Bodl. Lat. misc. c 17, part 39, un folio ;
MS. Oxford, Christ Church 378 part 20, fragment d’un bifolium,du XIIIe siècle, copié en France ;
MS. Oxford, Corpus Christi Coll. 121 ;
MS. Padova, B. Sem. Forc. L 3 19 ;
MS. Padova, BU 1139 ;
MS. Padova, BU 1291 ;
MS. Paris, A.N. MM 1175 ;
MS. Paris, A.N. MM 1176 ;
MS. Paris, B. Ass. CD 6 ;
MS. Paris, BnF lat. 7621 ;
MS. Paris, BnF lat. 8152 ;
MS. Paris, BnF lat. 8153 ;
MS. Paris, BnF lat. 8155 ;
MS. Paris, BnF lat. 8422 ;
MS. Paris, BnF lat. 8423 ;
MS. Paris, BnF lat. 8424 ;
MS. Paris, BnF lat. 8425 ;
MS. Paris, BnF lat. 8426 ;
MS. Paris, BnF lat. 8426 ;
MS. Paris, BnF lat. 8427 ;
MS. Paris, BnF lat. 11411, f. 121-122 ;
MS. Paris, BnF lat. 14745, f. 47r- ;
MS. Paris, BnF lat. 15134, à l’abbaye de Saint-Victor ;
MS. Paris, BnF lat. 16669, au Collège de Sorbonne ;
MS. Paris, BnF lat. 16670, au Collège de Sorbonne ;
MS. Paris, BnF lat. 17882 ;
MS. Paris, BnF lat. 18523 ;
MS. Paris, BnF n.a. lat. 234, du XIVe siècle, à l’abbaye de Silos ;
MS. Paris, BnF n.a. lat. 667 ;
MS. Paris, BnF n.a. lat. 2622 ;
MS. Paris, BnF Supplément grec 558, copié par George HERMONYME ;
MS. Perugia, BC 2867 ;
MS. Perugia, BC I 114, fragm. ;
MS. Perugia, BC L 42 ;
MS. Perugia, BC 112 ;
MS. Perugia, BC 251 ;
MS. Philadelphia, Free Libr. T 199, fragment ?
MS. Philadelphia, Penn. U.L. lat. 45 ;
MS. Philadelphia, Penn. U.L. LJS 451, du XIIIe siècle, copié en France ;
MS. Philadelphia, Penn. U.L. LJS 694, fragment ;
MS. Porrentruy, BC 29, fragment ;
MS. Porrentruy, BC 30 ;
MS. Praha, NK V G 16 ;
MS. Praha, NK XIII F 18 ;
MS. Praha, NK Tepla A 28 ?
MS. Praha, NK Tepla C 156 ?
MS. Ravenna, BC 421 ;
MS. Reims, BM 1099 ;
MS. Reims, BM 1100 ;
MS. Roma, B. Angelica 511 ;
MS. Roma, B. Angelica 1486 ;
MS. Roma, B. Casanat. 174 ;
MS. Roma, B. Casanat. 1401 ;
MS. Roma, B. Corsin. 36 F 8 (Cord. 1784) ;
MS. Roma, BN Sess. 298 ;
MS. Rostock, UB Fragm. Philol. 19 ;
MS. Rouen, BM A 252 (1027) ;
MS. Salamanca, BU 1884 ;
MS. Salamanca, BU 1967 ;
MS. Salamanca, BU 2240, f. 1-233 ;
MS. Salzburg, UB M I 139 ;
MS. Salzburg, UB M 196 ;
MS. San Daniele del Friuli, BC 120 ;
MS. San Gimignano, BC 19 ;
MS. San Gimignano, BC 20 ;
MS. San Gimignano, BC 21 ;
MS. Sankt-Gallen, StiftsB 1396 1, p. 5-6, 2, p. 9-12 et 3, p. 3-4, fragments [e-Codices, Newslet. 31] ;
MS. Sankt-Gallen, StiftsB 1396 4, p. 7-14, fragment [e-Codices, Newslet. 31] ;
MS. Schaffhausen, StB Min. 7 ;
MS. Seitenstetten, StiftsB 249 ;
MS. Soest, StA 5 ;
MS. Soest, StA Fragm. 100 ;
MS. Soest, StA Fragm. 135 ;
MS. Sopron, Allami Leveltara R 333 (Madas 56) ;
MS. Stralsund, StA 1072 ;
MS. Trier, StB 1130/2055 8 ;
MS. Troyes, BM 1142 ;
MS. Troyes, BM 1239 ;
MS. Troyes, BM 1296 ;
MS. Troyes, BM 1606 ;
MS. Uppsala, UB C. 72 ?
MS. Uppsala, UB C. 655, f. 2-24v ;
MS. Uppsala, UB C. 673, f. 2-24v ;
MS. Valognes, BM 24 ;
MS. Città=del=Vaticano, BAV Vat. Lat. 1489, extrais ;
MS. Città=del=Vaticano, BAV Vat. Lat. 1490 ;
MS. Città=del=Vaticano, BAV Vat. Lat. 13944 ;
MS. Città=del=Vaticano, BAV Vat. Lat. 14740 ;
MS. Vendôme, BM 179 ;
MS. Vendôme, BM 180 ;
MS. Venezia, Padri Redentoristi 5 ;
MS. Venezia, Padri Redentoristi 6 ;
MS. Venezia, Padri Redentoristi 7 ;
MS. Wien, Erzbischöfl. B. 121 ;
MS. Wien, ÖNB 2289 ;
MS. Wien, ÖNB 2360 ;
MS. Wien, ÖNB 2369 ;
MS. Wien, ÖNB 2399 ;
MS. Wien, ÖNB 2419 ;
MS. Wien, ÖNB 2443 ;
MS. Wien, ÖNB 3291 ;
MS. Wien, ÖNB 4966 ;
MS. Wien, ÖNB 4991 ;
MS. Wien, ÖNB 5150 ;
MS. Wien, ÖNB 5219 ;
MS. Wien, ÖNB 6502 ;
MS. Wien, ÖNB 11967 ;
MS. Wien, ÖNB 14344 ;
MS. Wien, ÖNB 15038 ;
MS. Wien, ÖNB Fragm. 176A ;
MS. Wien, ÖNB Ser. N. 233, fragm. ;
MS. Wien, Schottenkl. 60 ;
MS. Wien, Schottenkl. 285 ;
MS. Wolfenbüttel, HAB Helmst. 19 (22) ;
MS. Wolfenbüttel, HAB Helmst. 213 (245) ;
MS. Wolfenbüttel, HAB Helmst. 246 (275) ;
MS. Wolfenbüttel, HAB Helmst. Guelf. 600 ;
MS. Wolfenbüttel, HAB Helmst. Guelf. 404 3 Novi (12) ;
MS. Wolfenbüttel, HAB Helmst. Guelf. 404 3 Novi (14);
MS. Wolfenbüttel, HAB Helmst. Guelf. 790 Novi ;
MS. Wolfenbüttel, HAB Helmst. Guelf. 791 Novi ;
MS. Wolfenbüttel, HAB Helmst. Guelf. 792 Novi ;
MS. Wolfenbüttel, HAB Helmst. Guelf. 793 Novi ;
MS. Wolfenbüttel, HAB Helmst. Guelf. 795 Novi ;
MS. Wolfenbüttel, HAB Helmst. Guelf. 797 Novi ;
MS. Wolfenbüttel, HAB Helmst. Guelf. 798 Novi ;
MS. Wolfenbüttel, HAB Helmst. 19 (22) ;
MS. Worcester, Cath. Libr. F 147 ;
MS. Würzburg, UB M I j f 6 ;
MS. Zwettl, StiftsB 288.
Incipits pour le texte manuscrit:
Inc. "Scribere clericulis paro doctrinale novellis... " (prologue) ;
Inc. "Rectis as es a dat declinatio prima...." (texte).
Edition:
Ed. Venezia vers 1470, ISTC ia00419400 ;
Ed. Venezia vers 1472, ISTC ia00419600 ;
Ed. Venezia 1473, ISTC ia00419800 ;
Ed. Venezia vers 1473, ISTC ia00419850 ;
Ed. Savone 1474 (Partes I-IV), ISTC ia00419870
Ed. Perugia 1474 (Partes I-IV), ISTC ia00419900 ;
Ed. Venezia 1474 (Partes I-IV), ISTC ia00419950 ;
Ed. Basel ?1475, ISTC ia00418200 ;
Ed. Roma 1475 (Partes I-IV), ISTC ia00420000 ;
Ed. Venezia 1475 (Partes I-IV), ISTC ia00420500 ;
Ed. Modena 1475 (Partes I-IV), ISTC ia00420700 ;
Ed. Mantova 1475, ISTC ia00420800 ;
Ed. Milano 1475 ( I-IV), ISTC ia00420900 ;
Ed. Faenza 1476, ISTC ia00420950 ;
Ed. Vicenza vers 1477 (Partes I-IV), ISTC ia00421200 ;
In SEAY (A.), Carmen de musica cum glossis, (Critical Texts V) Colorado Springs, 1977.
Bibliographie
Ouvrages usuels et instruments de travail:
BAMAT 7 (1997), 26 ;
BAMAT 14 (2004), 25 ;
DBF (par M. BARROUX) ;
DHGE (par E. DUPONT) ;
DLF 48-49 (par Colette JEUDY) ;
GLORIEUX MA 23 ;
Lexikon des Mittelalters I 1978 381-2 ;
MANITIUS III, 1931 756-761 ;
SCHNEYER I, 277 ;
STEGMULLER I, 77-79 ;
WEIJERS 1 (1994), 56-58.
Ouvrages sur l'individu:
BEAUJOUAN (G.), L'enseignement de l'arithmétique élémentaire à l'Université de Paris aux XIIIe et XIVe siècles, dans Homenaje a José Maria Mill s Vallicrosa, I, Barcelone, 1954, 106 et 112-115 ;
BURSILL-HALL (G.L.), Teaching grammars of the Middle Ages Notes on the Manuscript Tradition, Historiographia Linguistica, IV, 1977, 1-29 ;
COLKER (M.L.), New evidence that John of Garlande revised the Doctrinale, Scriptorium, XXVIII, 1974 ;
DE GHELLINCK (J.), L'essor de la littérature latine au XIIe siècle, II, 46, 248 ;
DELISLE (L.), "Alexandre de Villedieu et Guillaume le Moine, de Villedieu", Bibliothèque de l'école des Chartes, 54, 1894, 488-504 ;
GOROCHOV (N.), Les maîtres parisiens et la genèse de l'Université (1200-1231), Cahiers de recherches médiévales, 18, 2009, 68 ;
GOROCHOV (N.), Naissance de l'Université Les écoles de Paris d'Innocent III à Thomas d'Aquin (V.1200-V.1245), Paris, 2012, 94 ;
HURLBUT (S.A.), A Forerunner of Alexander de Villa Dei, Speculum, VIII, 1933, 258-263 ;
HUGHES (B.), Franciscans and Mathematics II, Archivum Franciscanum Historicum, 77, 1984, 8-11 ;
LAISNE (A.M.), Notice biographique sur Alexandre de Villedieu, Mémoires de la Société archéologique d'Avranches, 1859, II, 87 ;
MAAZ (W.), Zur Rezeption des Alexander von Villa Dei im 15. Jahrhundert, Mittellateinisches Jahrbuch, XVI, 1981, 276-281 ;
MORAND (M.), Revue des Sociétés savantes, 1863, II, 51 ;
PARIS (G.), Romania, XXIII, 1894, 588-594 (Compte-rendu) ;
Sconosciute edizioni dei s. XV e XVI dell'operina doctrinale di Alexander de Villa Dei, Reggio nell'Emilia, 1933 ;
THUROT (Ch.), Notices et extraits... pour l'histoire des doctrines grammaticales au Moyen Age, Notices et extr., XXII, II, 1874, 18-36 ;
THUROT (Ch.), De Alexandri de Villa Dei Doctrinale, ejusque fortuna, Paris, 1850 ;
Autres bases prosopographiques:
Base Jordanus (An International Catalogue of Mediaeval Scientific Manuscripts) [en ligne] http//archimedes.mpiwg-berlin.mpg.de/iccmsm.html ;
STUDIUM http//lamop-vs3.univ-paris1.fr/studium/ (Rédaction Jean-Philippe Genet, dernière mise à jour 23/08/2025).
<1a> 487
<1b> ALEXANDER de Villa Dei
<1c> $Alexander de VILLA=DEI$
<r> WEIJERS: 1, 56-58.
<1c> $Alexandre de VILLEDIEU$
<r> GOROCHOV (N.), &Naissance de l'Université : Les écoles de Paris d'Innocent III à Thomas d'Aquin (V.1200-V.1245)&, Paris, 2012, 94.
<1d> Chanoine d'Avranches.
<1f> %1190-1240%
<1f> /Naissance aux alentours des années %1160-1170%.
<r> WEIJERS: 1, 56-58.
<1g> %1215%
<1k> Maître
<2a> *Normandie (*Ville-Dieu).
<2a> /Originaire de *Ville-Dieu près d'*Avranches ;
<r> WEIJERS: 1, 56-58.
<2b> Diocèse d’£Avranches ?
<5b> *Paris vers %1180-1225%.
<5c> Étudiant ès arts (*Paris) ;
<5b> /Étudie les arts à *Paris à la fin du XIIe siècle ;
<r> GOROCHOV (N.), Les maîtres parisiens et la genèse de l'Université (1200-1231), &Cahiers de recherches médiévales&, 18, 2009, 68.
<5c> Maître ès arts (*Paris).
<r> GOROCHOV (N.), &Naissance de l'Université : Les écoles de Paris d'Innocent III à Thomas d'Aquin (V.1200-V.1245)&, Paris, 2012, 94 ;
<r> WEIJERS: 1, 56-58.
<6b> Chanoine d'£Avranches.
<r> WEIJERS: 1, 56-58.
<7a> Maître d'école à *Avranches ;
<r> WEIJERS: 1, 56-58.
<7b> Enseignant les arts à *Paris, %1200-1225%.
<7b> /Il enseigne les arts à *Paris dans le premier quart du XIIIe siècle.
<r> GOROCHOV (N.), &Naissance de l'Université : Les écoles de Paris d'Innocent III à Thomas d'Aquin (V.1200-V.1245)&, Paris, 2012, 94 ;
<r> WEIJERS: 1, 56-58.
<7b> /Dans son école, il enseigne la grammaire, tandis que $IVO$ enseigne l'étymologie et $RODOLPHE$ enseigne la syntaxe.
<19> Œuvres écrites en latin :
<20> Auteur actif dans le champ religieux :
<20a1> &Ecclesiale&
<<v>> &Clericale&
<<b>> Vers %1203% ;
<<b>> /Poème sur la liturgie et les fêtes ecclésiastiques.
<r> WEIJERS: 1, 56-58.
<<l>> Latin
<<c>> MS. Paris, BnF lat. 14927, f. 164-175 ;
<<c>> /Il s'agirait de l'unique témoin manuscrit.
<<cc>> Inc. : "Haec prophetia est in Ezechiele...Gandiles uva cultus signamus acerba... " (prologue) ;
<<cc>> Inc. : "Praescia venturi Patris omnipotencia summi..." (texte).
<<i>> In LIND (L.R.), &Ecclesiale by Alexander of Villa Dei&, Lawrence, 1958 (avec traduction anglaise p.65-103).
<20a2> &Compendium Scripturae&
<<v>> &Summarium biblicum&
<<v>> &Versus in Biblia&
<<b>> ?
<<b>> /En vers ;
<r> WEIJERS: 1, 56-58.
<<l>> Latin
<<c>> MS. Admont, StiftsB 142 ;
<<c>> MS. Basel, UB A XI 66, f. 1-33, aux Dominicains de £Bâle ;
<<c>> MS. Cambridge, CCC 524, f. 291-296 ;
<<c>> MS. Cambridge, Gonv. & Caius College 140 ;
<<c>> MS. Den Haag, Mus. MW 10 E 39 ;
<<c>> MS. Donaueschingen, HofB 278, f. 198-204 ;
<<c>> MS. Eichstätt, UB 199, f. 15-47 ;
<<c>> MS. Erfurt, DomA Th. 3, f. 148-159 ;
<<c>> MS. Gotha, ForschungsB Chart. A 11, f. 1-13 ;
<<c>> MS. Uppsala, UB C 172, f. 119-126, au monastère de £Vadstena ;
<<c>> MS. Uppsala, UB C 195, f. 3-9 ;
<<c>> MS. Città=del=Vaticano, BAV lat. 945, f. 273-282 ;
<<c>> MS. Città=del= Vaticano, BAV Vat. Lat. 1027 ;
<<c>> MS. Città=del= Vaticano, BAV Vat. Lat. 1290 ;
<<c>> MS. Città=del= Vaticano, BAV Vat. Lat. 3124 ;
<<c>> MS. Vorau, StiftsB 144 ;
<<c>> MS. Warszawa, BN Chart. Lat. Fol. 1 388, f. 2-14 ;
<<c>> MS. Wien, Dominikanerk. 19 ;
<<c>> MS. Wien, Schottenkl. 19 ;
<<c>> MS. Wilhering, StiftsB IX 124 ;
<<c>> MS. Wroclaw, BU 234, f. 200-224 ;
<<c>> MS. Wroclaw, BU 342, f. 291-296 ;
<<c>> MS. Wroclaw, BU 813, f. 462-472 ;
<<c>> MS. Wroclaw, BU 840, f. 1-8 ;
<<c>> MS. Wroclaw, B. Ka 304.
<<cc>> Inc. : "Sex prohybet peccant Abel Enoch... " ;
<<cc>> Inc. : "Scripturae sacrae considerans prolixitatem necnon et difficultatem...".
<<d>> Ed. *Venezia %1498% ;
<<d>> Ed. *Venezia %1511% ;
<<d>> Ed. in &Biblia Maxima& *Den=Haag %1511% ;
<<d>> Ed. *Venezia %1519% ;
<<d>> Ed. *Lyon %1526% ;
<<d>> Ed. *Lyon %1545% ;
<<d>> Ed. *Paris %1660% ;
<<d>> Ed. in KEMPIS (J.A.), &Memoriale bibliorum&, %1693%.
<<k4a1>> &(Traduction française)&
<<<b>>> ?
<<<g>>> Traduction française de $Jacques LECLERC, curé de £Choisy$.
<<<d>>> Ed. *Paris %1678%.
<22> Auteur actif dans le champ philologique :
<22> /Grammaire.
<22a1> &Doctrinale&
<<v>> &Grammatica versibus descripta&
<<v>> &Doctrinale puerorum&
<<b>> Vers %1200%
<<b>> /Ouvrage pour le trivium, le &Doctrinale& est plus tard inscrit au programme de la Faculté des £Arts de *Paris. Il connaîtra plus de 260 éditions entre %1487% et %1520% ;
<r> GOROCHOV (N.), &Naissance de l'Université : Les écoles de Paris d'Innocent III à Thomas d'Aquin (V.1200-V.1245)&, Paris, 2012, 94 ;
<<c>> MS. Wolfenbüttel, HAB Cod. Guelf. 51. 9. Aug. quart, f. 109r-113v ;
<<c>> MS. Worcester, Cath. Libr. F. 123, f. 71-80.
<<cc>> Inc. : "Hec algorismus ars praesens dicitur... ".
<<i>> In HALLIWELL (J.O.), &Rara mathematica&, 1839, 73-83 ;
<<i>> In STEELE (R.), &The Earliest Arithmetics in English&, Oxford, 1922,p.72-80.
<<k4a1>> &(Traduction française)&
<<<b>>> Avant %1300%.
<<<l>>> Français
<<<c>>> MS.
<<<i>>> In HENRY (C.), Les deux plus anciens traités français d'algorisme et de géométrie, &Buoncompagni's Bulletino&, XV, 1882, 53-70 ;
<<<i>>> In MORTET (V.), Le plus ancien traité d'algorisme, &Bibliotheca Mathematica&, IX, 1908, 55-64.
<90> Œuvres rejetées dans le champ religieux :
<90a1> &Sermones&
<<b>> ?
<<b>> /Selon $Luke WADDING$.
<<l>> Latin
<<c>> ?MS.
<<cc>> Inc. :
<93> Œuvres rejetées dans le champ scientifique :
<93a1> &Libellus de algorismo&
<93a1> /Attribution douteuse.
<<b>> ?
<<l>> Latin
<<c>> MS. Oxford, Bodl. Libr. Canon. misc. 71, f. 17-21.
<<cc>> Inc. : "Ars ista quae ab inventore dicitur...".
<98> Œuvres rejetées dans le champ musical :
<98a1> &Carmen de musica cum glossis&
<<b>> ?
<<l>> Latin
<<c>> ?MS.
<<i>> In SEAY (A.), &Carmen de musica cum glossis&, (Critical Texts V) Colorado Springs, 1977.
C BIBLIOGRAPHIE
<99a> BAMAT: 7 (1997), 26 ;
<99a> BAMAT: 14 (2004), 25 ;
<99a> DBF: (par M. BARROUX) ;
<99a> DHGE: (par E. DUPONT) ;
<99a> DLF : 48-49 (par Colette JEUDY) ;
<99a> GLORIEUX MA: 23 ;
<99a> Lexikon des Mittelalters I 1978 381-2 ;
<99a> MANITIUS: III, 1931 756-761 ;
<99a> SCHNEYER: I, 277 ;
<99a> STEGMULLER: I, 77-79 ;
<99a> WEIJERS: 1 (1994), 56-58.
<99b> BEAUJOUAN (G.), L'enseignement de l'arithmétique élémentaire à l'Université de Paris aux XIIIe et XIVe siècles, dans &Homenaje a José Maria Mill s Vallicrosa&, I, Barcelone, 1954, 106 et 112-115 ;
<99b> BURSILL-HALL (G.L.), Teaching grammars of the Middle Ages : Notes on the Manuscript Tradition, &Historiographia Linguistica&, IV, 1977, 1-29 ;
<99b> COLKER (M.L.), New evidence that John of Garlande revised the Doctrinale, &Scriptorium&, XXVIII, 1974 ;
<99b> DE GHELLINCK (J.), &L'essor de la littérature latine au XIIe siècle&, II, 46, 248 ;
<99b> DELISLE (L.), "Alexandre de Villedieu et Guillaume le Moine, de Villedieu", &Bibliothèque de l'école des Chartes&, 54, 1894, 488-504 ;
<99b> GOROCHOV (N.), Les maîtres parisiens et la genèse de l'Université (1200-1231), &Cahiers de recherches médiévales&, 18, 2009, 68 ;
<99b> GOROCHOV (N.), &Naissance de l'Université : Les écoles de Paris d'Innocent III à Thomas d'Aquin (V.1200-V.1245)&, Paris, 2012, 94 ;
<99b> HURLBUT (S.A.), A Forerunner of Alexander de Villa Dei, &Speculum&, VIII, 1933, 258-263 ;
<99b> HUGHES (B.), Franciscans and Mathematics II, &Archivum Franciscanum Historicum&, 77, 1984, 8-11 ;
<99b> LAISNE (A.M.), Notice biographique sur Alexandre de Villedieu, &Mémoires de la Société archéologique d'Avranches&, 1859, II, 87 ;
<99b> MAAZ (W.), Zur Rezeption des Alexander von Villa Dei im 15. Jahrhundert, &Mittellateinisches Jahrbuch&, XVI, 1981, 276-281 ;
<99b> MORAND (M.), &Revue des Sociétés savantes&, 1863, II, 51 ;
<99b> PARIS (G.), &Romania&, XXIII, 1894, 588-594 (Compte-rendu) ;
<99b> &Sconosciute edizioni dei s. XV e XVI dell'operina doctrinale di Alexander de Villa Dei&, Reggio nell'Emilia, 1933 ;
<99b> THUROT (Ch.), Notices et extraits... pour l'histoire des doctrines grammaticales au Moyen Age, &Notices et extr.&, XXII, II, 1874, 18-36 ;
<99b> THUROT (Ch.), &De Alexandri de Villa Dei Doctrinale, ejusque fortuna&, Paris, 1850 ;
<99c> Base Jordanus (An International Catalogue of Mediaeval Scientific Manuscripts) [en ligne] http://archimedes.mpiwg-berlin.mpg.de/iccmsm.html ;
<99c> STUDIUM : http://lamop-vs3.univ-paris1.fr/studium/ (Rédaction : Jean-Philippe Genet, dernière mise à jour 23/08/2025).