O.P. frère dominicain du couvent (dominicain) de Montpellier ?
Position hiérarchique occupée dans un ordre régulier:
Définiteur du Chapitre=provincial (dominicain) de Castres 1279 ;
Participe au Chapitre=général (dominicain) de Bordeaux 1287 ;
Définiteur pour le Chapitre=général (dominicain) de Lucques 1288 ;
Président du Chapitre=général (dominicain) de Pamiers 1290 ;
Vicaire=provincial (dominicain) de Provence en 1290 ;
Définiteur de Provence au Chapitre=général (dominicain) de Palencia 1291 ;
Prieur=provincial (dominicain) de Provence en 1292.
Commentaire : /Révoqué au Chapitre=général (dominicain) de Rome en 1292 pour son soutien à MUNIO, Maître=général des Dominicains, lui-même révoqué par le pape NICOLAS IV il se retire au Couvent (dominicain) d'Avignon où il meurt peu après.
Carrière professionnelle
Universitaire:
Montpellier (Couvent dominicain Sous-Lecteur 1266-1267 et 1268-1269 ;
Avignon (Couvent dominicain Lecteur 1267-1268 et 1274-1275) ;
MS. Città=del=Vaticano, BAV lat. 5723, f.1ra-195rb.
Incipits pour le texte manuscrit:
Inc. "Elevabitur aquila et in arduis ponet nidum suum, Job 39. Secundum quod inuit glossa in principio Ezech. insignes scriptores evangeli...", prologue ;
Inc. "In principio erat verbum. Quoniam secundum philosophum secantur scientie quemadmodum et res... ".
MS. Città=del=Vaticano, BAV lat. 5722, f.1ra-84vb.
Incipits pour le texte manuscrit:
Inc. "Dixit vir cui constitutum est de Christo dei Jacob, egregius psalmista Israel Reg. 23. Quoniam scire arbitramur unumquodque cum causam...", prologue ;
Inc. "Beatus vir... Secundum glosam prohemialem iste liber psalmorum tres continet quinquagenas, in quibus ad triplicem statum christiane religionis intendit homines informare...".
Inc. "Confiteor tibi, pater domine celi et terre... Quamvis isra verba secundum sensum litteralem... ", prologue ;
Inc. "Apocalypsis Jesu Christi...Praelibatis duobus huius libri proemiis...".
Edition moderne:
In BORGNET, 38, 465-792.
/Edité et connu comme Pseudo ALBERT le Grand ; attribué par les deux manuscrits à Bernard, mais Thomas KAEPPELI paraît douter de la légitimité de cette attribution.
Inc. "Quesitum fuit de duobus, scilicet de deo et creatura. De deo quarebantur tria unm pertinens ad scientiam.... ".
Edition moderne:
In KÜNZLE (P.), Bernardi de Trilia Quaestiones disputatae de cognitione animae separatae, Corpus philos. medi aevi..., Berne, 1969, 375-390 ;
In HOCEDEZ (E.), Textus et Documenta. Ser. Theologica, 14, Rome, 1933, 35-38 ;
In ANDRE (G.S.), Les Quodlibeta de Bernard de Trilia, Gregorianum, 2, 1921, 249-265 ;
In FRIEDMAN (R.L.), Dominican Quodlibetal Literature, dans SCHABEL (Ch.), éd., Theological Quodlibeta in the Middle Ages. The Fourteenth Century, Leyde-Boston, 2007, 401-480 (aux pages 477-480, table des questions) ;
Quaestiones XX de cognitione animae coniunctae corpori
Date et lieu:
1284-1287
Manuscrits:
MS. Avignon, Mus. Calvet 298, f. 1-72v ;
MS. Firenze, BN Centr. A 3 11 53, passim ;
MS. Klosterneuburg, StiftsB. 287 ;
MS. Kraków, BU Jagiel. 1577, f.2-38 et 50-73 ;
MS. Nürnberg, StB Cent. I 67, f.1-49 ;
MS. Paris, BnF latin 3609, f.1-95d ;
MS. Paris, B. Mazarine 3490, f.87a-148r et 151-154 ;
MS. Pisa, B. Cateriniana 45, f.37v-50v ;
MS. Salamanca, BU 1970, f.1-91 ;
MS. Città=del=Vaticano, BAV Borgh. 156, f.1-76 ;
MS. Città=del=Vaticano, BAV lat. 2188, f.1-121, 145-147 et 178-187.
Incipits pour le texte manuscrit:
Inc. "Queritur primo utrum anima conjuncta corpori intelligat veritatem naturaliter cognoscibilem...".
Edition moderne:
In LANG (F.), Bernard de Trilia et ses "Quaestiones de cognitione animae coniunctae corpori". Étude et édition, École Nationale des Chartes, Positions des thèses soutenues par les élèves de la promotion de 1950, Paris 1950.
Inc. "Utrum anima separata a coropore possit aliquid intelligere. Et videtur quod non... ".
Edition moderne:
In MARTIN (St.), Bernardi Triliae Quaestiones de cognitione animae separatae a corpore, (Pontifical Institute of Medieval Studies Studies and Texts 11) Toronto, 1965 ;
In KÜNZLE (P.), Bernardi de Trilia Quaestiones disputatae de cognitione animae separatae, Corpus philos. medi aevi..., Berne, 1969 (à voir pour les autres manuscrits).
Inc. "Numquid nosti ordinem celi... Divinorum astrologorum Job praeclarissimus astrologie scientiam...", prologue ;
Inc. "Tractatus de sphera. Ad evidentiam eorum que tanguntur in littera, possumus querere de tribus, scilicet de numero celorum...", texte.
Travail éditorial:
/Questions sur l'oeuvre de Johannes de SACROBOSCO.
Bibliographie
Ouvrages usuels et instruments de travail:
GLORIEUX MT 41
GLORIEUX MA 63
BULAEUS (Du Boulay), Historia universitatis Parisiensis, Paris, 1665-1673, III, 501 et IV, 96 ;
QUETIF et ECHARD I 432-434
H.L.F. XX 1857 129-141 (LAJARD)
FERET II 532-535
DOUAIS 393-394
LOHR MLAC 379
SCHNEYER I 461-2
KAEPPELI I 234-237 et IV 53
WEIJERS I, 84-85 ;
Ouvrages sur l'individu:
ANDRE (G.S.), Les Quodlibeta de Bernard de Trilia, Gregorianum, 2, 1921, 249-265 ;
Année Dominicaine, VIII, 1898, 302-304 ;
BÉRIOU (N.), L'avènement des maîtres de la Parole. La prédication à Paris au XIIIe siècle, Paris, II, 738 ;
BERNARD (G.), Catalogus fratrum praedicatorum, MS Paris B.N. 5486 ;
DENIFLE (H), Archiv. Liter. u. Kirchengesch., t.II, 1886,239.
DUHEM (P.), Le système du monde, III,363-383 ;
FABRICIUS, Bibliotheca latina mediae et infimae aetatis..., t.I, Patavii, 1754 p.638-639.
FRIEDMAN (R.L.), Dominican Quodlibetal Literature, dans SCHABEL (Ch.), éd., Theological Quodlibeta in the Middle Ages. The Fourteenth Century, Leyde-Boston, 2007, 401-480 (aux pages 408-411) ;
GLORIEUX (P.), La littérature quodlibétique, I, 1925, 101-104 et II, 1935, 66 ;
GLORIEUX (P.), Un mémoire justificatif de Bernard de Trillia sa carrière à l’université de Paris (1279-1287), Revue des sciences philosophiques et théologiques, 17, 1928, 405-426 ;
GLORIEUX (P.), Bernard de Trillia ou Jean de Paris ?, Revue des sciences philosophiques et théologiques, 19, 1930, 469-474 ;
HUMBERT (P.), Rev. des quest. scient., 1935, 210-215 ;
KÜNZLE (P.), Neu aufgefundene Questiones quodlibetales Bernehards von Trilia, Freib. Zeitschrift für Philosophie und Theologie, IV, 1957, 52-58 ;
KÜNZLE (P.), Notes sur les questions disputées De Spiritualibus Creaturis et De Potentia Dei de Bernard de Trilia O.P., Bulletin de Philosophie médiévale, VI, 1964, 87-90 ;
LANG (F.), Bernard de Trilia et ses Quaestiones de cognitione animae coniunctae corpori, Etude et édition, Position des thèses soutenues à l'Ecole des Chartes en 1950, 69-72 ;
LAUNOIS (J), Opera omnia, 1732, t.IV, 2part.,106 ;
LECOY DE LA MARCHE, La chaire francaise au Moyen Age, 1886,500 ;
PIO GIAN-MICHELE, Delle vite degli huomini illustri dell'ordine di San Domenico, Bologne, 1613 et 1620, pars II, I.I, p107 ;
THORNDIKE (L.), The sphere of Sacro Bosco and its commentators, Chicago, 1949.
Autres bases prosopographiques:
http//sip.mirabileweb.it
STUDIUM http//lamop-vs3.univ-paris1.fr/studium/ (Rédaction Jean-Philippe Genet, dernière mise à jour 11/09/2015.
<1a> 1345
<1b> BERNARDUS de Trilia
<1c> $Bernard de TRILIA$
<1c> $Bernard de TRAILLIA$
<1c> $Bernard de TRILLY$
<1c> $Bertrand de TRILLIA$
<1c> $Bernard de LATREILLE$
<1d> Dominicain
<1e> % -1292%
<1f> %1260-1292%
<1k> Maître
<2a> *Languedoc (*Nîmes).
<2b> Diocèse de £Nîmes ?
<5b> *Paris %1260-1265% et %1281-1287%.
<5c> Maître en théologie (*Paris) %1287%.
<5e> Couvent (dominicain) de £Paris (*Jacobins) ;
<6d> O.P. : frère dominicain du couvent (dominicain) de £Montpellier ?
<6f> Définiteur du Chapitre=provincial (dominicain) de £Castres %1279% ;
<6f> Participe au Chapitre=général (dominicain) de £Bordeaux %1287% ;
<6f> Définiteur pour le Chapitre=général (dominicain) de £Lucques %1288% ;
<6f> Président du Chapitre=général (dominicain) de £Pamiers %1290% ;
<6f> Vicaire=provincial (dominicain) de £Provence en %1290% ;
<6f> Définiteur de £Provence au Chapitre=général (dominicain) de £Palencia %1291% ;
<6f> Prieur=provincial (dominicain) de £Provence en %1292%.
<6f> /Révoqué au Chapitre=général (dominicain) de £Rome en %1292% pour son soutien à $MUNIO, Maître=général des £Dominicains$, lui-même révoqué par le pape $NICOLAS IV$ : il se retire au Couvent (dominicain) d'£Avignon où il meurt peu après.
<7b> *Montpellier (Couvent dominicain : Sous-Lecteur %1266-1267% et %1268-1269% ;
<7b> *Avignon (Couvent dominicain : Lecteur %1267-1268% et %1274-1275%) ;
<7b> *Toulouse (Couvent dominicain : Lecteur %1273-1274%, et %1276-1277%) ;
<7b> *Paris (Faculté de £Théologie : lecteur des £Sentences au couvent dominicain %1281-1283% ?) ;
<7b> *Paris (Faculté de £Théologie : Maître-régent au couvent dominicain %1283-1286% ?) ;
<7b> /Il a composé ses principaux ouvrages à *Paris.
<19> Oeuvres écrites en latin :
<20> Auteur actif dans le champ religieux :
<20a1> &Postilla super IV libros Sententiarum&
<<b>> ?
<<c>> MS. Paris, B. Mazarine 889.
<<cc>> Inc. : "
<<cc>> /MS. jadis à *Saint-Victor, aujourd'hui perdu ; non mentionné par STEGMULLER.
<20a2> &Quaestiones disputatae. I : de differentia esse et essentiae&
<<b>> ?
<<c>> MS. Klosterneuburg, StiftsB. 287.
<<c>> /Jadis à *Saint-Victor (MS. 278).
<<cc>> Inc. : "Ad habendam aliqualem notitiam pariter et intellectum..".
<20a3> &Quaestiones disputatae. II : de spiritualibus creaturis&
<<b>> ?
<<c>> MS. Klosterneuburg, StiftsB. 287.
<<cc>> Inc. : "
<20a4> &Quaestiones disputatae. III : de potentia dei&
<<b>> ?
<<c>> MS. Klosterneuburg, StiftsB. 287.
<<cc>> Inc. : "
<20a5> &Postilla super Proverbia&
<<b>> ?
<<c>> MS.
<<cc>> Inc. : "
<20a6> &Postilla super Cantica Canticorum&
<<b>> ?
<<c>> MS.
<<cc>> Inc. : "
<20a7> &Postilla super Ecclesiasten&
<<b>> ?
<<c>> MS.
<<cc>> Inc. : "
<20a8> &Postilla super librum Sapientae&
<<b>> ?
<<c>> MS.
<<cc>> Inc. : "
<20a9> &Postillae in Evangelicum Ioannis 1-11&
<<b>> ?
<<c>> MS. Città=del=Vaticano, BAV lat. 5723, f.1ra-195rb.
<<cc>> Inc. : "Elevabitur aquila et in arduis ponet nidum suum, Job 39. Secundum quod inuit glossa in principio Ezech. insignes scriptores evangeli...", prologue ;
<<cc>> Inc. : "In principio erat verbum. Quoniam secundum philosophum secantur scientie quemadmodum et res... ".
<20a10> &Postillae in Psalmos&
<<b>> ?
<<c>> MS. Città=del=Vaticano, BAV lat. 5722, f.1ra-84vb.
<<cc>> Inc. : "Dixit vir cui constitutum est de Christo dei Jacob, egregius psalmista Israel <II> Reg. 23. Quoniam scire arbitramur unumquodque cum causam...", prologue ;
<<cc>> Inc. : "Beatus vir... Secundum glosam prohemialem iste liber psalmorum tres continet quinquagenas, in quibus ad triplicem statum christiane religionis intendit homines informare...".
<<cc>> Inc. : "Confiteor tibi, pater domine celi et terre... Quamvis isra verba secundum sensum litteralem... ", prologue ;
<<cc>> Inc. : "Apocalypsis Jesu Christi...Praelibatis duobus huius libri proemiis...".
<<i>> In BORGNET, 38, 465-792.
<<i>> /Edité et connu comme $Pseudo ALBERT le Grand$ ; attribué par les deux manuscrits à Bernard, mais $Thomas KAEPPELI$ paraît douter de la légitimité de cette attribution.
<20a12> &Quodlibeta I-III&
<<b>> ?
<<b>> /Le manuscrit florentin contient un quatrième &Quodlibet& qui est peut-être de $Bernard de TRILLIA$ ?
<r> FRIEDMAN, 408-420.
<<c>> MS. Barcelona, ACA San Cugat 54, f.31v-72r ;
<<c>> MS. Firenze, BNC Conv. Soppr. A 3 1153, f.3-84, à $Remigio dei GIROLAMI, O.P.$ ;
<<c>> MS. Kraków, BU Jagiel. 770, f. IIr (fragment) ;
<<c>> MS. Pisa, B. Cateriniana 45, f.1-37 ;
<<c>> MS. Praha, NK (U. Knih.) 12 F 6, f.207 (extrait) ;
<<cc>> Inc. : "Quesitum fuit de duobus, scilicet de deo et creatura. De deo quarebantur tria : unm pertinens ad scientiam.... ".
<<i>> In KÜNZLE (P.), &Bernardi de Trilia Quaestiones disputatae de cognitione animae separatae&, Corpus philos. medi aevi..., Berne, 1969, 375-390 ;
<<i>> In HOCEDEZ (E.), &Textus et Documenta. Ser. Theologica&, 14, Rome, 1933, 35-38 ;
<<i>> In ANDRE (G.S.), Les Quodlibeta de Bernard de Trilia, &Gregorianum&, 2, 1921, 249-265 ;
<<i>> In FRIEDMAN (R.L.), Dominican Quodlibetal Literature, dans SCHABEL (Ch.), éd., &Theological Quodlibeta in the Middle Ages. The Fourteenth Century&, Leyde-Boston, 2007, 401-480 (aux pages 477-480, table des questions) ;
<20a13> &Quaestiones XX de cognitione animae coniunctae corpori&
<<b>> %1284-1287%
<<c>> MS. Avignon, Mus. Calvet 298, f. 1-72v ;
<<c>> MS. Firenze, BN Centr. A 3 11 53, passim ;
<<c>> MS. Klosterneuburg, StiftsB. 287 ;
<<c>> MS. Kraków, BU Jagiel. 1577, f.2-38 et 50-73 ;
<<c>> MS. Nürnberg, StB Cent. I 67, f.1-49 ;
<<c>> MS. Paris, BnF latin 3609, f.1-95d ;
<<c>> MS. Paris, B. Mazarine 3490, f.87a-148r et 151-154 ;
<<c>> MS. Città=del=Vaticano, BAV lat. 2188, f.1-121, 145-147 et 178-187.
<<cc>> Inc. : "Queritur primo utrum anima conjuncta corpori intelligat veritatem naturaliter cognoscibilem...".
<<i>> In LANG (F.), Bernard de Trilia et ses "Quaestiones de cognitione animae coniunctae corpori". Étude et édition, &École Nationale des Chartes, Positions des thèses soutenues par les élèves de la promotion de 1950&, Paris 1950.
<20a14> &Quaestiones disputatae XIII de cognitione animae separatae&
<<cc>> Inc. : "Utrum anima separata a coropore possit aliquid intelligere. Et videtur quod non... ".
<<i>> In MARTIN (St.), &Bernardi Triliae Quaestiones de cognitione animae separatae a corpore&, (Pontifical Institute of Medieval Studies Studies and Texts 11) Toronto, 1965 ;
<<i>> In KÜNZLE (P.), &Bernardi de Trilia Quaestiones disputatae de cognitione animae separatae&, Corpus philos. medi aevi..., Berne, 1969 (à voir pour les autres manuscrits).
<20a15> &(Sermo dom. I in Adventu)&
<<b>> %1282% (29 novembre).
<r> BÉRIOU, 738 ;
<<c>> MS. Paris, BnF lat. 14947, f. 21-23 ;
<<c>> MS. Paris, BnF lat. 15005, f. 146-147.
<<cc>> Inc. : "Surge et illuminare Ierusalem... Hec verba possunt competenter convenire diei hodierne de Christi adventu in mundum ... ".
<20a16> &(Sermo die inventionis S. Crucis)&
<<b>> %1282% (3 mai).
<r> BÉRIOU, 738 ;
<<c>> MS. Paris, BnF lat. 14947, f. 242 rb-244 ;
<<c>> MS. Paris, BnF lat. 15005, f. 126 ra.
<<cc>> Inc. : "Videbam et ecce arbor... Sapiens dicit : Sapientia abscondita et thesaurus invisus, que utilitas in utroque...".
<20a16> &(Sermo et collatio de resurrectione domini)&
<<b>> ?
<<c>> MS. Charleville-Mézières, BM 142, f. 4-9 ;
<<c>> MS. Erlangen, UB 326, f. 61-67 ;
<<c>> MS. Paris, BnF latin 14947, f. 141-144.
<<cc>> Inc. : "Iesum queritis Nazarenum, surrexit... Secundum quod dicit apostolus ad Cor., Nemo potest dicere dominus Ihesus, nisi in spiritu sancto... ".
<23> Auteur actif dans le champ scientifique :
<23a1> &Quaestiones de Sphera Ioannis de Sacro-Bosco&
<<cc>> Inc. : "Numquid nosti ordinem celi... Divinorum astrologorum Job praeclarissimus astrologie scientiam...", prologue ;
<<cc>> Inc. : "Tractatus de sphera. Ad evidentiam eorum que tanguntur in littera, possumus querere de tribus, scilicet de numero celorum...", texte.
<<f>> /Questions sur l'oeuvre de $Johannes de SACROBOSCO$.
C BIBLIOGRAPHIE
<99a> GLORIEUX MT: 41
<99a> GLORIEUX MA: 63
<99a> BULAEUS (Du Boulay), &Historia universitatis Parisiensis&, Paris, 1665-1673, III, 501 et IV, 96 ;
<99a> QUETIF et ECHARD: I 432-434
<99a> H.L.F.: XX 1857 129-141 (LAJARD)
<99a> FERET: II 532-535
<99a> DOUAIS: 393-394
<99a> LOHR: MLAC 379
<99a> SCHNEYER: I 461-2
<99a> KAEPPELI I 234-237 et IV 53
<99a> WEIJERS: I, 84-85 ;
<99b> ANDRE (G.S.), Les Quodlibeta de Bernard de Trilia, &Gregorianum&, 2, 1921, 249-265 ;
<99b> &Année Dominicaine&, VIII, 1898, 302-304 ;
<99b> BÉRIOU (N.), &L'avènement des maîtres de la Parole. La prédication à Paris au XIIIe siècle&, Paris, II, 738 ;
<99b> BERNARD (G.), &Catalogus fratrum praedicatorum&, MS Paris B.N. 5486 ;
<99b> DENIFLE (H), &Archiv. Liter. u. Kirchengesch.&, t.II, 1886,239.
<99b> DUHEM (P.), &Le système du monde&, III,363-383 ;
<99b> FABRICIUS, &Bibliotheca latina mediae et infimae aetatis...&, t.I, Patavii, 1754 p.638-639.
<99b> FRIEDMAN (R.L.), Dominican Quodlibetal Literature, dans SCHABEL (Ch.), éd., &Theological Quodlibeta in the Middle Ages. The Fourteenth Century&, Leyde-Boston, 2007, 401-480 (aux pages 408-411) ;
<99b> GLORIEUX (P.), &La littérature quodlibétique&, I, 1925, 101-104 et II, 1935, 66 ;
<99b> GLORIEUX (P.), Un mémoire justificatif de Bernard de Trillia : sa carrière à l’université de Paris (1279-1287), &Revue des sciences philosophiques et théologiques&, 17, 1928, 405-426 ;
<99b> GLORIEUX (P.), Bernard de Trillia ou Jean de Paris ?, &Revue des sciences philosophiques et théologiques&, 19, 1930, 469-474 ;
<99b> HUMBERT (P.), &Rev. des quest. scient.&, 1935, 210-215 ;
<99b> KÜNZLE (P.), Neu aufgefundene Questiones quodlibetales Bernehards von Trilia, &Freib. Zeitschrift für Philosophie und Theologie&, IV, 1957, 52-58 ;
<99b> KÜNZLE (P.), Notes sur les questions disputées De Spiritualibus Creaturis et De Potentia Dei de Bernard de Trilia O.P., &Bulletin de Philosophie médiévale&, VI, 1964, 87-90 ;
<99b> LANG (F.), Bernard de Trilia et ses Quaestiones de cognitione animae coniunctae corpori, Etude et édition, &Position des thèses soutenues à l'Ecole des Chartes en 1950&, 69-72 ;